KIMONO (着物) – TRANG PHỤC TRUYỀN THỐNG CỦA NGƯỜI DÂN XỨ SỞ PHÙ TANG

---

Kimono là một trong những nét văn hóa mà người dân Nhật Bản đánh giá  – trang phục khiến cho người mặc không chỉ lộng lẫy bên ngoài mà còn chứa đựng nhiều yếu tố làm nổi bật vẻ đẹp bên trong của người phụ nữ.

Tại Nhật Bản,  vào những dịp khác nhau người ta sẽ lựa chọn loại Kimono phù hợp. Cùng Baraen tìm hiểu một số loại Kimono phổ biến tại Nhật bạn nhé.

UCHIKAKE 打掛 -うちかけ

“Uchikake” là một loại kimono trang trọng, được sử dụng làm trang phục cô dâu hoặc trong các buổi biểu diễn sân khấu truyền thống như Kabuki (歌舞伎).

Cái tên “uchikake” xuất phát từ động từ “uchikakeru” (khoác lên mình) dùng để chỉ những bộ trang phục của các giai cấp thống trị vào thế kỷ 16 – các loại kimono không cần thắt dây. Uchikake xuất hiện lần đầu vào thời Muromachi (1336 – 1573), được mặc bởi các nữ samurai. Trong thời kỳ Edo (1603 – 1868), phụ nữ có địa vị cao hơn ở Lâu đài Edo hoặc các phu nhân cao quý ở Cung điện Hoàng gia cũng mặc trang phục này hàng ngày. Tại một số “yukaku” (khu đèn đỏ hợp pháp) thời Edo, uchikake thậm chí còn được sử dụng làm kimono cho những “tayu” (những ca kỹ cấp cao nhất). Chỉ đến nửa sau thời kỳ Edo, những phụ nữ giàu có mới bắt đầu sử dụng nó như một trang phục cưới trang trọng.

FURISODE (振袖 - ふりそで)

“Furisode” là kiểu kimono trang trọng nhất dành cho phụ nữ trẻ chưa lập gia đình ở Nhật Bản. Đặc trưng của một chiếc furisode là ống tay áo dài, thường có chiều dài từ 80 cm đến 114 cm. Đây là bộ kimono mà nữ giới Nhật Bản thường mặc trong lễ trưởng thành, hoặc sử dụng như một bộ kimono trang trọng dành cho nữ giới chưa kết hôn tham dự lễ cưới, các buổi tiệc trang trọng hoặc các loại nghi lễ khác bao gồm cả lễ tốt nghiệp và thường được mặc cùng với “Hakama 袴” (quần mặc ngoài kimono).

Furisode là một loại kimono dành cho phụ nữ trẻ trong thời kỳ Edo và cái tên này có nghĩa là “tay áo vung vẩy”.

Có rất nhiều giả thuyết khác nhau giải thích lý do tại sao tay áo của furisode lại dài như vậy. Theo một giả thuyết, sau khi Nhật Bản bước vào thời kỳ ổn định, nhận thức về văn hóa của người dân tăng lên và nhiều phụ nữ trẻ bắt đầu đi học khiêu vũ. Vì tay áo dài hơn sẽ giúp chuyển động trông đẹp hơn khi khiêu vũ, nên tay áo kimono đã được kéo dài ra. Các vũ công cũng sử dụng áo dài để thể hiện tình cảm, cảm xúc của mình và điều này đã trở nên phổ biến trong thời kỳ đó. Cuối cùng, từ thời cổ đại, hành động “lắc lư” hay “vung vẩy” còn có ý nghĩa là “chạm vào trái tim của các vị thần”, “triệu hồi các vị thần” và “xua đuổi ma quỷ”. Vào thời Edo, nó còn được hiểu là “chạm vào linh hồn của người thân yêu”, vì vậy furisode được sử dụng để truyền đạt cảm xúc và thể hiện tình cảm. Đây là lý do tại sao nó lại gắn liền với phụ nữ chưa lập gia đình.

TOMESODE ( 留袖-とめそで)

“Tomesode” là loại kimono trang trọng dành cho những phụ nữ đã lập gia đình. Tomesode thường có tay áo ngắn hơn và được trang trí bằng một hoa văn không ngắt quãng và khá phức tạp, thường được gọi là “eba moyo” nằm theo đường chéo ở phần dưới dọc theo viền áo. Có hai loại tomesode là “kurotomesode” (tomesode đen) và “irotomesode” (tomesode nhiều màu sắc khác nhau).

Vào thời Edo, khi phụ nữ đến tuổi trưởng thành, ống tay áo của họ sẽ được cắt ngắn hơn và nối bằng cách khâu chúng lại. Vì động từ “切るーkiru” (cắt đứt) trong tiếng Nhật cũng có nghĩa xấu là “cắt đứt mối quan hệ”, nên thay cho từ này, người ta dùng động từ “留める- tomeru” (buộc lại), từ đó cái tên “tomesode” đã được ra đời. Ban đầu, bất kỳ người phụ nữ trưởng thành nào cũng sẽ đeo một chiếc tomesode, nhưng sau đó nó chỉ được sử dụng để dành cho những phụ nữ đã có gia đình. Lý do là tay áo ngắn hơn sẽ tiện lợi hơn khi làm việc nhà và phụ nữ đã kết hôn không cần tay áo kimono dài để thể hiện tình cảm đến người yêu của mình nữa.

HOUMONGI – 訪問着（ほうもんぎ）

Homongi” có nghĩa là “trang phục đi tham quan” và nó đã được coi như một bộ kimono “thích hợp để đến thăm nhà một ai đó” vào thời Taisho (1912 – 1926) bởi cửa hàng bách hóa Mitsukoshi do nhu cầu ngày càng tăng về số lượng kimono thông thường để mặc đi chơi. Được đánh giá là rất tiện lợi, homongi đã nhanh chóng được rất nhiều người dân ưa chuộng.

Homongi phù hợp với cả phụ nữ đã kết hôn và chưa kết hôn và có thể mặc vào nhiều dịp khác nhau, từ các dịp thông thường đến các dịp trang trọng hơn, chẳng hạn như biểu diễn sân khấu, tiệc trà và nghi lễ, họp lớp, ghé thăm đền thờ, lễ nhập học hoặc lễ tốt nghiệp dành cho trẻ em, hay “shichigosan” (một nghi thức truyền thống dành cho các bé gái 3 và 7 tuổi và các bé trai 3 và 5 tuổi), và các sự kiện khác như tiệc vào buổi tối hoặc tiệc mừng năm mới.

TSUKESAGE 付け下げ（つけさげ）

“Tsukesage” là loại kimono dành cho cả phụ nữ đã kết hôn và chưa kết hôn. Loại kimono này không trang trọng bằng homongi, nhưng có thể thay đổi tùy thuộc vào các phụ kiện và hoa văn được chọn.

Các họa tiết của Tsukesage ít trang trọng hơn, nhỏ hơn và được sắp xếp một cách cân đối ở viền, tay áo, ngực và vai

Trái ngược với homongi, thông thường, các hoa văn trên tsukesage sẽ không nằm trên các đường may và ngay cả khi có họa tiết “eba moyo”, trang phục này vẫn sẽ được thiết kế để trông khiêm tốn hơn homongi hoặc tomesode. Một điểm khác biệt quan trọng nữa là tsukesage thường được nhuộm và bán trong các cửa hàng kimono với tên gọi là “tanmono” (một loại vải dệt truyền thống của Nhật Bản được sử dụng để làm kimono) và sau đó được may đo, trong khi homongi được nhuộm sau khi các mảnh vải đã được thiết kế và thường được may tạm thời để trưng bày trong một cửa hàng kimono.

Tsukesage thường được mặc trong các sự kiện như lễ nhập học và lễ tốt nghiệp của trẻ em, các bữa tiệc nhỏ, các buổi tụ tập, tiệc trà bán trang trọng, đến thăm nhà khách hàng, tham dự một buổi biểu diễn sân khấu như vở kịch kabuki và các sự kiện bán trang trọng khác.

IROMUJI – 色無地（いろむじ）

“Iromuji” là một bộ kimono được nhuộm bằng một màu duy nhất ngoài màu đen và trắng, không có họa tiết hay hoa văn thêu đi kèm. Iromuji có thể có màu đồng nhất hoặc được làm tư “jimon – 地紋” (một loại vải dệt) và có vẻ ngoài đơn giản, tinh tế. Iromuji thường được mặc trong các bữa tiệc và nghi lễ trà, nhưng cũng được sử dụng trong nhiều các dịp trang trọng, bán trang trọng và những dịp thông thường tùy thuộc vào số lượng họa tiết, phụ kiện và màu sắc của chúng.

Khi được sử dụng như trang phục để mặc vào các dịp trang trọng, iromuji với màu sắc tươi sáng như hồng, vàng hoặc jimon sẽ phù hợp để tham dự đám cưới, tiệc trà và các buổi lễ, lễ shichigosan, lễ nhập học hoặc lễ tốt nghiệp. Trong khi iromuji với các màu trung tính như xanh đậm hoặc xám sẽ thích hợp để dự đám tang. Khi iromuji được sử dụng làm trang phục bình thường hàng ngày, các bữa tiệc bình thường và bữa tối với bạn bè, bạn có thể mặc cùng các phụ kiện đi kèm như một chiếc obi với màu sắc bắt mắt, không có các họa tiết vàng hoặc bạc để tạo ra sự tương phản với bộ kimono trơn, hoặc một chiếc obi có cùng tông màu để giúp bộ trang phục của bạn thêm sành điệu hơn.

Komon 小紋（こもん）

“Komon” là một loại kimono có các hoa văn giống nhau được tạo ra bằng kỹ thuật nhuộm stencil gọi là “katazome”. “Komon” có nghĩa là “hoa văn nhỏ”, nhưng kích thước thực tế của các hoa văn có thể khác nhau. Chúng có thể được trang trí trên toàn bộ bộ kimono, thường phủ kín hoặc để lại một số khoảng trống ở giữa.

Nói chung, komon được coi là trang phục hàng ngày, nhưng tùy thuộc vào họa tiết, phụ kiện mà bạn có thể mặc chúng để tham dự các sự kiện khác nhau. Ví dụ, các mẫu họa tiết xa hoa như các công cụ truyền thống rất phù hợp cho các bữa tiệc thông thường, biểu diễn sân khấu, tiệc tối và tiệc trà. Các loại komon với các họa tiết hoa thông thường có thể mặc để tham gia các lớp học múa, âm nhạc, trà đạo và cắm hoa truyền thống của Nhật Bản, cũng như tụ tập với bạn bè và đi dạo quanh thị trấn.

YUKATA 浴衣（ゆかた）

“Yukata” theo nghĩa đen có nghĩa là “quần áo tắm”, mặc dù ngày nay chúng không còn được sử dụng với mục đích như vậy nữa.

Đây là loại trang phục truyền thống không có đường viền và kiểu tay áo ngắn, thường được làm bằng bông, vải lanh hoặc vải dầu để sử dụng vào mùa hè. Yukata phù hợp với mọi lứa tuổi, thích hợp cho các dịp tụ tập như ở trong ryokan hoặc suối nước nóng, tham dự các lễ hội mùa hè và “hanabitaikai” (lễ hội pháo hoa), các hoạt động mùa hè khác hoặc đơn giản chỉ là đi dạo vào mùa hè.

ODORI ISHO

Với lịch sử hơn 430 năm, Awa Odori của tỉnh Tokushima là một trong những lễ hội khiêu vũ và nghệ thuật biểu diễn truyền thống nổi tiếng nhất Nhật Bản. Các vũ công nữ biểu diễn tại lễ hội truyền thống này mặc một loại yukata được gọi là “odori isho”, khác với yukata cổ điển về phụ kiện và cách mặc.

Đối với Awa odori, yukata sẽ được thắt bằng thắt lưng obi màu đen, được vén lên để lộ “susoyoke” (một loại váy truyền thống) đầy màu sắc và đôi khi được mặc kèm với một chiếc tạp dề hình tam giác ở thắt lưng. Ngoài ra, các vũ công awa odori còn mang thêm một chiếc “amigasa” (một loại mũ rơm truyền thống của Nhật Bản), “tekko” (khăn che tay) màu trắng và “geta” (dép truyền thống của Nhật Bản có đế bằng gỗ) có quai màu đỏ và trắng.

Kimono có rất nhiều loại nhưng nhìn chung được chia thành 2 loại là “AWASE VÀ HITOE”.

Các loại kimono được mặc trong năm là kimono awase, là loại kimono hai mảnh. Vì awase giúp giữ ấm tốt hơn nên chúng thường được mặc trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 5. Trong khi đó, kimono hitoe không có lớp lót nên nhẹ hơn và mát hơn, rất thích hợp để mặc từ tháng 6 đến tháng 9. Nếu thời tiết ấm áp và vào dịp thông thường, bạn cũng có thể mặc kimono hitoe vào tháng 5 hoặc tháng 10

Nếu có dịp đến Nhật, nhất định bạn hãy thử một lần mặc trang phụ truyền thống của xứ sở hoa anh đào này nhé!!!